شهر ساوه ( پیش شماره : 0255 )

ارتفاع از سطح دریا 995 متر و جمعیت آن 180548 نفر است.ساوه يكي از شهرها و مناطق باستاني بازمانده از دوران ساساني است . تپه باستاني ساساني آسياباد ( اسيرآباد ) در مجاورت شهر ، همچنين تپه‌ها و محوطه‌هاي تاريخي هريسان ، خرم‌آباد ، آوه و امثالهم نشانگر قدمت اين شهر مي‌باشد . ساوه در روزگار پارتيان با نام « سواكينه » يكي از منازل مهم ميان‌راهي و در سده هفتم قبل از ميلاد يكي از دژها و منازل سرزمين ماد به شمار مي‌رفته است. از وضعيت ساوه در روزگار پيش از اسلام اطلاع دقيق و مستندي در دست نيست ، ولي از قرن دهم هجري به بعد در مورد اين شهر اطلاعات و روايات مكتوب زيادي د دست است . ورود حضرت معصومه (ع) به ساوه در راه سفر خراسان و بيماري ايشان در ساوه، نخستين رويدادي است كه در تاريخ اوايل دوران اسلامي اين شهر ذكر شده است.به نظر مي‌رسد كه گسترش خلافت اسلامي تا مرزهاي چين، حمل و نقل كاروان‌هاي زيارتي حجاج و كالا و آباداني راه ابريشم كه از ساوه عبور مي‌كرد ، توسعه شهر ساوه در سده‌هاي نخستين اسلامي را فراهم آورده است . ناحيه و شهر ساوه در روزگار ديالمه و سلجوقيان پيوسته مقر زمستاني سلاطين ديلمي و سلجوقي و سپاهيان آنان بوده است كه معمولاً ييلاق را در ناحيه خرقان و همدان مي‌گذرانده‌اند. سراي معروف ديلمان و كوشك سلطاني ساوه اقامتگاه شاهان سلجوقي بوده است. رونق و آباداني شهر ساوه در روزگار سلجوقيان به اوج خود رسيد و ساوه به مركز سران قبايل متحد سلجوقي كه لقب اتابك داشتند، تبديل شد . از اين روزگار تا دوره خوارزمشاهيان بسياري از وزراي سلجوقي و خوارزمشاهي ساوجي بوده‌اند كه هر يك در زمان خود در آباداني و ايجاد بناهاي شهري آن كوشيدند . عمادالملك ساوجي وزير با تدبير و دانشمند سلطان محمد و سلطان جلال‌الدين خوارزمشاهي از آن جمله است كه در جريان حمله مغول جان خود را از دست داد. ساوه در جريان حمله خانمان برانداز مغول در قرن هفتم هجري صدمه و آسيب فراواني ديد ، مغولان شهر را ويران كردند و ساكنان آن را از دم تيغ گذراندند . در دوره جانشينان هلاكو ( ايلخانان ) قسمت عمده‌اي از خرابي‌هاي هجوم مغول مجدداً بازسازي شد . در اين دوره نيز ساوجيان همچنان در مقامات و مناصب ديواني دولت ايلخاني به خدمت درآمدند كه از آن جمله مي‌توان به خواجه سعدالدين ساوجي وزير غازان خان ، امير نظام الدين يحيي ساوجي ، خواجه ظهيرالدين ساوجي، خواجه شمس‌الدين ساوجي و . . . اشاره كرد. ساوه در دوران تيموريان و آق‌قويونلو از غارت‌هاي متعدد و رقابت‌هاي ميان شاهزادگان و آق‌قويونلو صدمه فراواني ديد . ورود تركمانان چادرنشين و استقرار آنان در اطراف ساوه و دستيابي سران آن به حكومت و درگيري و رقابت داخلي آنان ، صدمه و آسيب سنگيني به اقتصاد و نيروهاي توليدي شهر وارد ساخت. در دوران صفويه بلوكات ساوه يكي از قلمروهاي استقرار ايلات وابسته به نهاد حكومت صفويه ( قزلباش و شاهسون‌ها ) گرديد. اينان در حقيقت به مثابه قواي نظامي حكومت در نواحي مجاورت پايتخت استقرار يافتند . از جمله ايل بيات كه در دشت‌هاي ساوه و زرند مستقر شد و آنجا را به عنوان قلمرو زمستانه خود برگزيد . در دوره صفويه شهر ساوه رو به آباداني مجدد گذاشت و كاروانسراها ، راه‌ها ، رباط‌هاي ميان راهي ، مساجد، بازار سرپوشيده و بناهاي متعددي احداث شد . با اين حال خرابي‌هاي ناشي از هجوم و حمله تيموريان ، جنگ‌ها و كشمكش‌هاي زمان آق‌قويونلوها به تمامي بازسازي نشد. در اواخر دوره صفويه ، ضعف حكومت مركزي و تاخت و تاز قبايل و ايلات، رويدادهاي ناشي از جنگ‌هاي ايران و عثماني و فتنه افغان، آسيب‌هاي جدي و فراواني به رشد و توسعه شهر وارد كرد . به ويژه در زمان حكومت شاه سلطان حسين صفوي كه وضعيت اسفباري بر شهر و ساكنان آن حاكم شد. در روزگار زنديه با احداث بناي معروف چهارسو ، در احيار مجدد بازرگاني ساوه كوشش شد . در فاصله پايان دوران صفويه تا قاجاريه ، شهر در تسلط حكام وابسته به گروه‌هاي ايلي پرنفوذ ناحيه مانند خلج‌ها قرار گرفت. با پايتخت شدن تهران ، از اهميت ساوه كاسته شد . در حال حاضر شهر ساوه يكي از شهرهاي آباد استان مركزي است و توسعه صنعتي آن موجبات رشد روز افزوني را فراهم آورده است .

جاذبه های گردشگری شهر ساوه

شهرهای دیگر